Vấn Đề Lai Tạo Và Tên Gọi Các Dòng Cá Bảy Màu

Vấn Đề Lai Tạo Và Tên Gọi Các Dòng Cá Bảy Màu

– Đối với nhiều người chơi cá 7 màu và nhiều loại cá cảnh khác tại Việt Nam, Thái Lan được cho là quốc gia đi đầu trong lai tạo và sản xuất các dòng cá 7 màu.

Tuy nhiên tôi cho rằng nhận định này là tương đối thiếu thận trọng. Sự ngộ nhận này xuất phát từ việc đa số các dòng 7 màu trên thị trường Việt Nam hiện nay đều có nguồn gốc từ Thái Lan.

Người chơi cá 7 màu nên biết rằng Thái Lan tuy đã có thể tự lai tạo và sản xuất các dòng cá 7 màu xuất khẩu, nhưng trên thực tế cũng chỉ là một trong những nước đi sau trong trào lưu phát triển cá 7 màu quốc tế.

Tại Việt Nam cũng đã có 1 số trại cá có quy mô lớn, sản xuất đại trà nhiều loại cá phục vụ trong nước và xuất khẩu, trong đó có cá 7 màu, tuy nhiên tại các trại quy mô lớn này cá 7 màu không phải là loài cá được chú trọng mà chỉ nuôi dưỡng 1 số dòng cá phổ thông, và các trại cá này cũng không hướng tới thị trường bán lẻ.

– Những quốc gia đi trước Thái Lan, Việt Nam trong trào lưu cá 7 màu ở châu Á phải kể tới Nhật Bản, Đài Lan, Malaysia hay Trung Quốc. Đó là chưa kể tới nhiều quốc gia khác ở châu Âu hay Nam Mỹ, những nơi khởi nguồn của rất nhiều dòng cá 7 màu.

Bản đồ gene lai tạo cá 7 màu??

– Nhiều người chơi cá 7 màu Việt Nam thường truyền tai nhau rằng người Thái Lan có bí kíp lai tạo cá 7 màu là “một bản đồ gene về quy tắc sản xuất, lai tạo các dòng cá 7 màu”.

Thời gian đầu tôi cũng khá tin tưởng vào cái gọi là công nghệ sinh học can thiệp vào hệ gene của cá 7 màu. Tuy nhiên chỉ sau vài năm chơi cá 7 màu, chứng kiến sự ra đời liên tục của các dòng cá mới, đồng thời tận mắt chứng kiến sự thoái hóa rất nhanh, sự thiếu ổn định của gene cá ngay từ đời F1, tôi nhận ra rằng để tạo ra một dòng cá 7 màu mới là hết sức dễ dàng.

– Vậy có thật sự tồn tại một công nghệ sinh học giúp người nuôi can thiệp vào hệ gene của cá 7 màu hay không, hay bản chất của công nghệ đó là chỉ 1 hệ thống quy tắc được đúc rút qua một thời gian nuôi và chắt lọc các đời cá 7 màu??

Cơ sở kiểm chứng

– Sự biến đổi quá nhanh chóng của các dòng cá 7 màu chỉ trong vòng từ 1-2 năm nuôi dưỡng không chỉ cho thấy rằng cá 7 màu có nguồn gene thiếu ổn định, mà quan trọng hơn, những sự biến đổi đó (dù là thoái hóa hay đột biến) đã hé lộ ra những quy tắc cơ bản của việc biến đổi tính trạng hoa văn, màu sắc của cá 7 màu.

– Đây là bảng liệt kê một số quy tắc biến đổi của các dòng cá 7 màu tại Việt Nam đã được ghi nhận, và thực tế ở Việt Nam các quy tắc biến đổi này được nhiều người chơi tận dụng để cho ra đời những dòng cá 7 màu mới dưới điều kiện chắt lọc dòng tốt:

+ Dòng Blue Grass mắt đen: biến đổi thành các dòng cá sau: Dòng RREA Blue Grass, Dòng Silver Blue Grass mắt đen, Dòng Red Grass mắt đen, Dòng Multi Grass mắt đen, Green Grass mắt đen, Dòng Blue Mosaic, Dòng Red Mosaic, Dòng Grass ánh tím.

Áp dụng quy tắc thoái hóa và đặc điểm di truyền về gene kết hợp màu sắc có thể dễ dàng suy luận Dòng Grass ánh tím có thể biến đổi thành Purple Grass sau một thời gian được chắt lọc tốt.

+ Dòng Full Black: Biến đổi thành dòng Blue Green Moscow mắt đen.

+ Dòng RREA Blue Topaz: Biến đổi qua lại thành các dòng RREA Super White, RREA Full Gold, RREA Platinum, RREA Gold Platinum, RREA Tuxedo White, RREA Tuxedo Yellow, RREA kem (dòng này gần như không còn ai nhắc đến). Các dòng cá này hoàn toàn có thể biến đổi ngược lại thành Blue Topaz.

+ Dòng RREA Red Lace: Biến đổi qua lại thành các dòng RREA Gold Lace, RREA Yellow Green Lace, RREA Silver Lace.

+ Dòng Super Mohawk Lace mắt đen: Biến đổi thành các dòng Yellow Lace mắt đen, Red Lace mắt đen.

– Ngoài ra quy tắc biến đổi từ các dòng cá Grass (chấm bi) sang dòng Lace (da rắn) cũng đã được thể hiện với các cá thể Blue Grass (biến đổi thành nửa thân hoa văn da rắn, đuôi grass bắt đầu xuất hiện hoa văn lace) và RREA Red Grass (biến đổi thành cá có màu vàng hoặc golden, hoa văn nửa thân da rắn và đuôi lace). Tuy nhiên ở Việt Nam thì các dòng biến đổi này mới chỉ xuất hiện và đang tiếp tục được chắt lọc, chưa được đặt tên và chưa được thừa nhận. Các trường hợp cá Grass biến đổi thành cá có dạng đuôi kiếm và hoa văn khá tương đồng với cá dòng endler là tương đối thường gặp.

– Các trường hợp cá Grass và Lace biến đổi thành cá solid màu cũng tương đối phổ biến, ví dụ Red Lace biến đuổi sang Full Red (màu nhạt giống như màu cam), Blue Grass hoặc Purple Grass, Silver Grass biến đổi thành cá màu đen solid hoặc tím solid là khá thường gặp.

– Từ những biến dị phổ biến và thường gặp trong tình trạng nuôi cá 7 màu ở Việt Nam như trên, những người chơi cá 7 màu tại Việt Nam có thể dễ dàng hình thành một quy tắc biến đổi và lai tạo ra những dòng cá mà mình muốn về mặt màu sắc và hoa văn.

– Ngay cả với những tính trạng Big Ears, HD hay HTD, đuôi kiếm hay đuôi tên lửa hoặc Half Moon, người nuôi cá hoàn toàn có thể áp dụng các quy tắc lai tạo thủ công nhằm cải thiện tính trạng của cá.

Những điều còn chưa giải thích được:

– Điều còn băn khoăn duy nhất đối với tôi đó là làm thế nào để tạo ra được những chú cá có tính trạng Ribbon, Swallow, tính trạng seethru từ những chú cá ban đầu hoàn toàn không có tính trạng này?? Nếu có can thiệp của công nghệ sinh học thì tôi nghĩ có khả năng áp dụng ở các tính trạng này. Cũng không ngoại trừ các tính trạng này được tạo ra nhờ đột biến ngẫu nhiên không qua sự can thiệp của con người, bởi bản chất cá 7 màu vốn là một loài cá có hệ gene thiếu ổn định.

Giới thiệu cách thức lai tạo một số dòng cá tại Việt Nam:

– Dòng RREA Metal Red Tail: Do anh Lâm trên diendancacanh.com lai tạo. Đây là dòng cá đầu tiên được lai tạo tại Việt Nam và được cộng đồng chơi thừa nhận rộng rãi. Dòng cá này được tạo ra bằng cách sử dụng cá RREA Full Red lai ghép với cá RREA Gold Platinum hoặc RREA Platinum.

– Dòng RREA Yellow Lace, RREA Blue Galaxy hoặc RREA Gold King Cobra:

Người chơi cá sử dụng cá thể đực Yellow Galaxy kết hợp với cá thể mái Red Lace hoặc sử dụng cá thể đực Red lace kết hợp với cá thể mái Blue Japanese hoặc mái Blue Topaz. Kết quả thu được ban đầu là một dòng cá trung gian có tên gọi RREA Gold King Cobra, cá đực có màu sắc Gold hoặc nhiễm đỏ, mang tính trạng hoa văn như dòng Galaxy, cá mái có màu sắc đuôi xanh và hoa văn gần giống Galaxy, đặc biệt một số cá đực có màu sắc Blue. Trải qua chắt lọc nhiều đời thu được kết quả là một số dòng cá RREA Gold King Cobra, RREA Yellow Lace, RREA Blue Galaxy, điểm chung là cá mái của chúng đều có đuôi màu xanh dương nhạt và có hoa văn trên đuôi (vì nguồn là mái Blue Topaz hoặc Blue Japanese) hoặc cá mái có đuôi màu Gold nhạt (vì nguồn là mái Red Lace).

Trong cách lai tạo trên, các bạn có thể thấy rõ có thể sử dụng nhiều dòng cá khác nhau khi lai tạo lại cho ra kết quả là cùng một dòng cá hoặc ra các dòng cá có hệ gene rất gần nhau. Các dòng cá kết quả này khi cho ghép với nhau vẫn sinh ra đàn con tương đồng với bố mẹ và giống 2 dòng cá được tạo ra. Điều này có thể được giải thích bởi vì các dòng cá được sử dụng tuy là khác nhau về tên gọi nhưng thực chất về mặt di truyền chúng rất gần gũi với nhau. Hiện tượng này càng củng cố thêm những suy luận về quy tắc biến đổi gene của cá 7 màu.

– Đặc điểm chung của việc lai tạo các dòng cá trên đó là người chơi sử dụng những cá thể thuộc các dòng cá khác biệt khá nhiều về kiểu hình để tạo ra một dòng cá mới khác biệt tương đối lớn với cả 2 dòng cá ban đầu. Để thành công (dòng cá mới có tỉ lệ di truyền về kiểu hình đạt khoảng từ 60% trở lên) trong các trường hợp này người nuôi thường mất từ nhiều tháng cho đến 1,2 năm tùy vào từng dòng cá.

– Ngoài ra, có rất nhiều dòng cá mà được tạo ra hết sức đơn giản chỉ cần dùng cách chắt lọc từ các biến thể của đàn con là nhanh chóng có 1 đàn cá mới như các dòng Red Grass, Grass ánh tím, RREA Yellow Tuxedo, Green Grass…

Tên gọi của các dòng cá 7 màu:

– Quy tắc đặt tên cá cơ bản là dựa trên các đặc điểm kiểu hình về màu sắc hoa văn, tính trạng đuôi vây. Ở đây tôi xin không đề cập đến các quy tắc cơ bản mà chỉ đưa ra một số vấn đề khác liên quan đến tên gọi của cá 7 màu.

– Với đặc điểm tạo dòng cá mới hết sức dễ dàng, thì rất nhiều người có thể tạo ra những dòng cá rất giống nhau, với tên gọi na ná nhau là điều hết sức dễ hiểu. Xin lấy ví dụ ngay từ dòng cá mà tôi yêu thích, trong những cái tên Snakeskin – Leopard – King Cobra – Lace, làm sao bạn biết được một con cá da rắn mang cái tên nào trong 4 cái tên trên nếu chỉ nhìn vào kiểu hình của nó? Đơn giản vì những cái tên kia đều có nghĩa tương đối giống nhau là mô tả dạng hoa văn xoắn xít, quyện vào nhau liền mạch kết hợp chấm bi phủ kín thân cá cho đến vây và đuôi. Sự khác biệt của những cái tên trên đa phần là do yếu tố bản quyền, một chú cá mới được 1 người tạo ra có đặc điểm gần giống một loại cá do 1 người khác đã tạo ra trước đó, thì người ta sẽ chọn 1 cái tên mới.

– Ngoài ra những cái tên của cá 7 màu còn bị ảnh hưởng do yếu tố vùng miền, địa lý hoặc do sự thừa nhận của cộng đồng. Ví dụ ở Đà Nằng thì cá 7 màu có tên gọi cá Hòa Lan và chẳng phân biệt dòng nào cả. Và đối với cộng đồng chơi 7 màu thì cá Hòa Lan có nghĩa là cá 7 màu đá. Hay như ở các nước ngoài thì cá mắt đỏ có tên gọi mỹ miều là RREA (Real Red Eyes Albino, dịch ra là cá 7 màu mắt đỏ thân bạch tạng), thì về Việt Nam cái tên ấy được giản lược đi là cá Mắt đỏ hoặc cá Albino, cho dù trong thực tế từ Albino chỉ có nghĩa là bạch tạng, và có nhiều loại cá 7 màu bạch tạng mà mắt đen (ví dụ Golden Lace Double Sword mắt đen, Golden Enlder mắt đen, See thru pingku mắt đen…). Đối với cộng đồng cá cảnh Việt Nam thì các dòng cá da rắn được phân chia thành cấp độ theo tên gọi, theo đó thì dòng Lace được cho là cao cấp nhất, tiếp đến là các dòng snakeskin, king cobra, galaxy…

– Từ đó có thể thấy rằng việc đặt ra tên gọi đối với một dòng cá 7 màu không phải là khó, chỉ cần cái tên ấy không vi phạm bản quyền và không có đặc điểm sai lệch về dòng cá. Cái khó chính là làm sao để cái tên cùng dòng cá mới được cộng đồng chơi cá biết đến và chấp nhận, thay vì vừa xuất hiện đã bị ném gạch và rơi vào quên lãng.

Rất mong nhận được sự chia sẻ của cộng đồng chơi cá 7 màu.